Piše: dr. sc. Suadin Strašević
-Dovište Modrac, na rijeci Spreči
Tradicija održavanja dova, molitvi na otvorenom, seže u najstarija vremena naše prošlosti.Historijska nauka je već odavno ustvrdila da su se i bosanski bogomili okupljali na planinskim proplancima, pored rijeka, na livadama ili na teško pristupačnim mjestima. O tome je divno
pisao rahmetli moj profesor Salih Jalimam ali i drugi istraživači kao npr. Muhamed Hadžijahić.Po prihvatanju islama Bošnjaci nastavljaju da se okupljaju na starim mjestima; tako da lokacije dova možemo posmatrati kroz bogomilsko-islamski sinkretizam. Brojne su lokacije dovišta pale
u zaborav, tako da je malo poznata činjenica da su se dove održavale i u Modracu neposredno uz rijeku Spreču.
Lokacija se nalazi nizvodno, nekoliko stotina metara udaljena, od brane na jezeru Modrac, u prostoru između rijeke Spreče i regionalnog puta. Upravo na tom mjestu do Drugog svjetskog rata održavane su dove. Na istoj lokaciji nalazilo se guvno; mjesto gdje se vrhla pšenica. Sedam dana poslije dove na Tirinovcu održavala se dova u Modracu. Dovište na Modracu jedno je od onih dovišta koje je smješteno uz obale rijeka. Dova se održavala kod starog mlina, u posljednjem utorku mjeseca maja. Lokacija na kojoj se održavala dova i danas se naziva Dovište.Dovište na Modracu je ubicirano uz obalu rijeke, Sprečku klisuru, ali i uz veoma staru putnu komunikaciju.
Pored navedenog dovišta, prema mojim saznanjima, u ovoj regiji postoji još nekoliko lokaliteta koja su sačuvana u predajama kao obredna mjesta. U prvom redu je to Mulla Hajdarijina sedžda. Negdje se može čuti i kao Mullahajdarijino dovište koje se nalazi na brdu Vis (Osoje), mjesto Poljice.
Zatim istočno od Priluka, na putu prema Živinicama nalazi se mjesto Barice. Smješteno je na povećem prirodnom platou koji se naziva Barički Gaj. Poznato mi je, na temelju kazivanja, da su se tu od pamtivijeka, za jurijev okupljali stanovnici ovih krajeva. Samo ime Barički Gaj upućuje na tradiciju koja seže u srednjevjekovlje.
Pored navedenih obrednih i kultnih mjesta, okupljališta, zborišta, molitvišta i dovišta, zasigurno takvih mjesta u regiji ima još. Tako je jedno od dovišta bilo i Dovište na Velikom brdu (Duge kose) južno i iznad Stare džamije na Ivkovini (Turija); danas nacionalni spomenik Bosne i
Hercegovine. Radi se o zaravnjenom platou 320-350 metara nadmorske visine. Tu se na parceli k.č. 1513-1519. nalazi više parcela pod nazivom Dovište sa oko 30 dunuma površine.
Tokom istraživanja pronašao sam i druge veoma zanimljive lokacije koje su nekada bila dovišta, no o tome nekom drugom prilikom. Na temelju iznesenog može se pouzdano konstatovati da tradicija dovišta, molitvi na otvorenom ili obrednih mjesta, seže u srednjevjekovlje, a ne
isključujemo i ranije epohe.
(Bilješke: Razgovor sa Ramizom Gazetićem iz Prokosovića juli 2017.; Razgovor sa Rusmirom Djedovićem juni 2018. godine; S. Hadzimusić: Dovište Tirinovac kod Prokosovića)./Dr. sc. Suadin Strašević/